|
Home
|
| 00:01:05 |
çeviri: suavi |
| 00:01:30 |
Beni dinle, lütfen. |
| 00:01:32 |
Sen de benim gibi bir |
| 00:01:36 |
Akıllı insansın. |
| 00:01:39 |
Kainatın mucizesi yaşam, |
| 00:01:42 |
yaklaşık 4 milyar yıl |
| 00:01:45 |
Biz insanlarsa yalnızca |
| 00:01:49 |
Yine de yaşam için gerekli |
| 00:01:52 |
dengeyi altüst ettik. |
| 00:01:55 |
Bu sıra dışı hikayeyi iyi dinle. |
| 00:01:59 |
ve ne yapacağına karar vermek |
| 00:02:30 |
Bunlar soyumuzun izleri. |
| 00:02:33 |
Gezegenimiz başta bir |
| 00:02:37 |
Evrende bulunan diğer |
| 00:02:41 |
toz zerrelerinden oluşan |
| 00:02:43 |
bir bulut yığınıydı. |
| 00:02:48 |
Ve yaşam denilen mucize de |
| 00:03:56 |
Bugün, yaşam, yaşamımız, |
| 00:03:59 |
4 milyar yıldır yeryüzünde kalmayı |
| 00:04:02 |
oluşturduğu zincirin tek |
| 00:04:08 |
Bugün bile, dünya yeni volkanlar tarafından |
| 00:04:13 |
Dünyamızın doğuş sahnesi |
| 00:04:17 |
derinliklerinden kabaran |
| 00:04:20 |
uykuya dalmadan |
| 00:04:22 |
çatlıyor, kabarıyor ve |
| 00:04:25 |
ince bir |
| 00:04:42 |
Yeryüzünün bağırsaklarından |
| 00:04:46 |
ilk atmosfere tanıklık ediyor. |
| 00:04:49 |
Oksijensiz bir atmosfere. |
| 00:04:54 |
Yoğun su buharı ve karbondioksitle |
| 00:04:57 |
dolu bir atmosfere. |
| 00:05:03 |
Tıpkı bir fırın gibi. |
| 00:05:15 |
Ama dünyayı su tarafından sağlanan |
| 00:05:21 |
Güneş'e ne çok yakın, |
| 00:05:25 |
Dünyanın mükemmel yörüngesi... |
| 00:05:31 |
...yağmuru su olarak |
| 00:05:36 |
Su yatakları oluştu. |
| 00:05:49 |
Bu su yatakları... |
| 00:05:52 |
...tıpkı vücudumuzun damarları... |
| 00:05:54 |
...bir ağacın dallarıymışçasına... |
| 00:05:57 |
...dünyaya hayat verdi. |
| 00:06:03 |
Irmaklar kayalardaki mineralleri |
| 00:06:05 |
okyanusun tatlı suyuna karıştırdı. |
| 00:06:08 |
Ve okyanusları tuzlu suya dönüştürdü. |
| 00:06:18 |
Su hayati bir sıvıdır. |
| 00:06:21 |
Bu kısır alanı sulaklaştırdı. |
| 00:06:24 |
Bu su yatakları tıpkı vücudumuzun |
| 00:06:27 |
...bir ağacın dallarıymışçasına |
| 00:07:11 |
Yaklaşık 4 milyar yıl sonra... |
| 00:07:14 |
...dünyanın herhangi bir yerinde İzlanda'nın |
| 00:07:17 |
...volkan küllerinden geriye kalan |
| 00:08:05 |
Mineraller ve metaller dünyamızdan |
| 00:08:09 |
Onlar birer yıldız tozudurlar. |
| 00:08:11 |
Dünyaya renk vermeye yararlar. |
| 00:08:21 |
Demirden kırmızı, karbondan siyah, |
| 00:08:25 |
bakırdan mavi, sülfürden sarı. |
| 00:08:55 |
Biz nereden geldik? |
| 00:08:57 |
İlk yaşam kıvılcımı nerede çaktı? |
| 00:09:01 |
Zamanın bir mucizesi olarak, |
| 00:09:03 |
Yerküre'nin kaynaçlarında hala |
| 00:09:09 |
veren ilkel yaşam formları |
| 00:09:11 |
Onlara arke bakterileri denir. |
| 00:09:21 |
Hepsi dünyanın ısısıyla beslenir. |
| 00:09:23 |
Cyano bakterileri, |
| 00:09:31 |
Tek başlarına Güneş'in enerjisini |
| 00:09:41 |
Onlar dünün ve bugünün tüm |
| 00:09:48 |
Bu küçük bakteriler |
| 00:09:50 |
ve onların |
| 00:09:52 |
gezegenimizin kaderini değiştirdi. |
| 00:09:56 |
Atmosferimizin dönüşümüne neden oldular. |
| 00:10:04 |
Atmosferi zehirleyen karbona ne oldu? |
| 00:10:08 |
Hala burada ve dünyanın |
| 00:10:12 |
Dünya tarihinin bu kısmını görebilmek için |
| 00:10:14 |
Colorado'da bulunan Büyük kanyon'un |
| 00:10:18 |
Bu duvarlar yaklaşık |
| 00:10:22 |
Bir zamanlar, burada, mikro |
| 00:10:27 |
Atmosferden sağladıkları, |
| 00:10:32 |
sayesinde kabuklarını geliştirdiler. |
| 00:10:34 |
Bu mikro organizmalar |
| 00:10:37 |
ve deniz diplerinde birikti. |
| 00:10:41 |
Bu katmanlar milyarlarca |
| 00:10:55 |
Onların sayesinde |
| 00:10:59 |
ve diğer yaşam formları gelişebildi. |
| 00:11:16 |
Atmosferi değiştiren yaşam oldu. |
| 00:11:19 |
Bitkiler, Güneş enerjisiyle beslendi, |
| 00:11:23 |
su molekülünü parçalayıp, |
| 00:11:25 |
oksijeni özümsedi. |
| 00:11:27 |
Böylece oksijen havaya karıştı. |
| 00:11:41 |
Dünyanın su döngüsü, |
| 00:11:45 |
Şelaleler, su buharı |
| 00:11:48 |
bulutlar, yağmur,su kaynakları, |
| 00:11:52 |
ırmaklar,denizler, |
| 00:11:57 |
Bu döngü hiç kırılmadı. |
| 00:11:59 |
Yeryüzünde hep aynı miktarda |
| 00:12:03 |
Bugüne dek tüm canlılar |
| 00:12:09 |
İnsanı hayretler içerisinde |
| 00:12:12 |
Gelmiş geçmiş en değişken madde. |
| 00:12:15 |
Akarsularda sıvı formdayken, |
| 00:12:17 |
su buharında gaz, |
| 00:12:19 |
buzda katı halde. |
| 00:12:30 |
Sibirya'da, kış aylarında |
| 00:12:35 |
suyun donarken uyguladığı |
| 00:12:40 |
Sudan daha hafif olan buz yüzer. |
| 00:12:45 |
Suyun derinliklerinde |
| 00:12:48 |
bir manto gibi soğuktan korur. |
| 00:13:33 |
Yaşam lokomotifi |
| 00:13:37 |
Her şey birbirine bağlıdır. |
| 00:13:39 |
Hiçbir şey tek başına |
| 00:13:41 |
Su ve hava birbirinden ayrılamaz, |
| 00:13:44 |
yaşam için, yaşamlarımız için |
| 00:13:53 |
Bu yüzden, bulutlar okyanus üzerinde |
| 00:13:58 |
ve nehirler bu suları |
| 00:14:02 |
Paylaşmak her şeydir. |
| 00:14:12 |
Bulutların arasından gözüken bu |
| 00:14:18 |
Akciğerlerimizin onsuz var olamayacağı |
| 00:14:23 |
okyanusların yüzeyine de |
| 00:14:29 |
Dünyamız bir diğerinin |
| 00:14:32 |
her bir varlığın farklı rollere |
| 00:14:35 |
sahip olduğu bir dengeye sahiptir. |
| 00:14:39 |
Kolaylıkla kırılabilecek ince bir |
| 00:14:45 |
Alglerin deniz kabuklarıyla olan |
| 00:14:51 |
Avustralyada bulunan |
| 00:14:58 |
ve 1.500 tür balığa |
| 00:15:02 |
4000 tür yumuşakça |
| 00:15:05 |
ve 400 çeşit mercanda |
| 00:15:08 |
Okyanuslardaki denge onlara bağlıdır. |
| 00:15:34 |
Dünya zamanı milyarlarca |
| 00:15:38 |
Ağaçların oluşması için |
| 00:15:46 |
Tür zincirinin, |
| 00:15:48 |
en tepesindeki ağaçlar, |
| 00:15:50 |
yaşayan birer mükemmellik heykeli. |
| 00:15:54 |
Ağaçlar yerçekimine meydan okuyorlar. |
| 00:15:56 |
Ağaçlar durmaksızın göğe doğru |
| 00:16:02 |
Yapraklarını besleyecek olan |
| 00:16:27 |
Siyano bakterilerinden miras aldıkları |
| 00:16:31 |
güçle ışık enerjisini toplarlar. |
| 00:16:35 |
Muhafaza ederler ve bununla beslenirler. |
| 00:16:38 |
Su, mineral, bitki ve canlılardan |
| 00:16:41 |
oluşan bir karışıma dönüşecek olan |
| 00:16:44 |
gövde ve yapraklar oluşur. |
| 00:16:48 |
Böylelikle, |
| 00:16:51 |
topraklar oluşmaya başlar. |
| 00:17:04 |
Toprak mikro organizmaların |
| 00:17:08 |
beslenir, bellenir, |
| 00:17:11 |
havalanır ve dönüşür. |
| 00:17:16 |
Humus denilen karadaki yaşamla |
| 00:17:41 |
Dünyadaki yaşam hakkında ne biliyoruz? |
| 00:17:44 |
Kaç canlı türünden haberdarız? |
| 00:17:47 |
10 tanesi? Belki 100 tanesinden? |
| 00:17:50 |
Onları birbirine bağlayan ilişkiler |
| 00:17:55 |
Dünya bir mucize. |
| 00:17:58 |
Yaşamsa hala bir gizem. |
| 00:18:20 |
Hayvan sürüleri, |
| 00:18:22 |
gelenekleriyle yaşamlarını |
| 00:18:47 |
Onlarda yaşadıkları yere, |
| 00:18:50 |
yaşadıkları yerde onlara uyum sağlar. |
| 00:18:53 |
Ve böylece her ikisi de kazanır. |
| 00:18:55 |
Hayvanlar karnını doyurur, |
| 00:19:41 |
Dünyadaki bu büyük |
| 00:19:44 |
her canlının farklı bir rolü, |
| 00:19:47 |
her canlının özel bir yeri vardır. |
| 00:19:50 |
Hiçbiri gereksiz ya da zararlı değildir. |
| 00:19:53 |
Dengeyi korurlar. |
| 00:20:11 |
Ve işte insanoğlunun, alim insanın, |
| 00:20:13 |
hikayeye dahil olduğu |
| 00:20:16 |
yer tam da burasıdır. |
| 00:20:19 |
Dünyanın bıraktığı 4 milyar yıllık |
| 00:20:22 |
mirastan yararlanıyorsun. |
| 00:20:33 |
Yalnızca 200.000 yaşındasın... |
| 00:20:36 |
...ama dünyanın çehresini |
| 00:20:41 |
Tüm savunmasızlığına rağmen, |
| 00:20:43 |
senden önceki diğer hiçbir |
| 00:20:46 |
canlının yapmadığını |
| 00:20:49 |
ortamın her bir köşesini |
| 00:21:04 |
İnsanoğlu 180 bin yıl süre gelen |
| 00:21:07 |
ılıman iklimlen birlikte |
| 00:21:11 |
Artık hayatta kalmak için |
| 00:21:15 |
Balıkların, av hayvanlarının ve |
| 00:21:17 |
sulak alanlara yerleştiler. |
| 00:21:22 |
Toprağın su ve |
| 00:21:35 |
İnsanlar kanolar inşa ettiler, |
| 00:21:39 |
bu icat onlara yeni bir |
| 00:21:43 |
ve insanların denizle |
| 00:22:17 |
Bugün bile, |
| 00:22:21 |
sahil şeritlerinde |
| 00:22:23 |
ya da nehirlerin, göllerin |
| 00:23:00 |
İlk şehir 600 yıldan |
| 00:23:05 |
Bu insanlık tarihinde |
| 00:23:09 |
Neden şehirler? Çünkü insanoğlunun |
| 00:23:14 |
Sosyalleşmeyi sağlar ve |
| 00:23:17 |
birbirleriyle bilgilerini ve el sanatları |
| 00:23:19 |
benzerliklerini ve |
| 00:23:22 |
Bir kelimeyle söylemek gerekirse, |
| 00:24:10 |
Ama onların düzenindeki tek enerji |
| 00:24:14 |
ve kendi güçleriyle |
| 00:24:17 |
Bu insanoğlunun binlerce |
| 00:24:21 |
Hala insanlığın 4'te 1'i a |
| 00:24:25 |
1.5 milyar insan böyle yaşıyor. |
| 00:24:28 |
Bu tüm zengin ülkelerin toplam |
| 00:24:51 |
Uzun bir süredir, insanlar ve gezegen |
| 00:24:55 |
dengedeydi. |
| 00:24:57 |
Uzun bir süredir, ekonomi doğal |
| 00:25:18 |
Ancak iş koşulları ağır ve |
| 00:25:23 |
Doğanın belirsizlikleri günlük |
| 00:25:28 |
Eğitim bulunmaz bir ayrıcalık. |
| 00:25:31 |
Ailenin geçimine destek |
| 00:25:35 |
her bir çocuk ailenin |
| 00:25:37 |
tek değerli varlığı. |
| 00:25:51 |
Dünya insanları besler, |
| 00:25:55 |
ve günlük ihtiyaçlarını karşılar. |
| 00:25:57 |
Her şey dünyadan gelir. |
| 00:26:08 |
Şehirler insanların doğasını |
| 00:26:12 |
Çiftçiler usta, ticaret adamı |
| 00:26:21 |
Dünyanın çiftçiye verdiği şeyi, |
| 00:26:27 |
Mallar beraberinde fikirlerle beraber |
| 00:26:29 |
el değiştirdi. |
| 00:26:46 |
İnsanlığın dehası, zayıflığının |
| 00:26:52 |
İnsanlar bölgelerinin sınırlarını |
| 00:26:55 |
ancak sınırlarını biliyorlardı. |
| 00:26:57 |
Doğa, insanlara |
| 00:27:02 |
yeni topraklar keşfetmesi |
| 00:27:23 |
Boş bir mideyle dünyayı |
| 00:27:27 |
Tarımın keşfi tarihimizin |
| 00:27:30 |
bir dönüm noktası oldu. |
| 00:27:42 |
Tarım ilk büyük devrimimiz olmuştu. |
| 00:27:46 |
Binlerce yıl önce üretim |
| 00:27:49 |
tarım doğayla olan |
| 00:27:59 |
Binlerce yıllık yiyecek telaşı |
| 00:28:03 |
İlk hasat |
| 00:28:06 |
şehirlere ve medeniyetlere |
| 00:28:15 |
Tarımları için, |
| 00:28:17 |
insanlar hayvanların enerjisini |
| 00:28:29 |
Farklı toprak ve iklimlerde |
| 00:28:32 |
buğday yetiştirmeyi örendiler. |
| 00:28:35 |
Ekin alanlarını artırmayı ve |
| 00:28:49 |
Dünyadaki her tür gibi, |
| 00:28:51 |
temel günlük endişemiz |
| 00:28:54 |
kendimizin ve ailelerimiz doyması. |
| 00:28:58 |
Toprağın verimi azaldığında |
| 00:29:02 |
hayatta kalabilmek için olağanüstü |
| 00:29:07 |
bir gayretle toprağı ekiyoruz. |
| 00:29:29 |
İnsanlar toprağı sabır ve bağlılıkla |
| 00:29:33 |
ve bunu kutsal bir törenmiş |
| 00:30:02 |
Çiftçilik hala dünyadaki |
| 00:30:07 |
İnsanoğlunun yarısı toprağı sürüyor, |
| 00:30:11 |
dörtte üçünden fazlası el |
| 00:30:15 |
Çiftçilik bir gelenek gibi |
| 00:30:18 |
zahmetle nesilden |
| 00:30:23 |
Çünkü insanoğlu için öncelikli |
| 00:30:28 |
Ancak uzun zamandır kas gücüne |
| 00:30:31 |
...dünyanın derinliklerinde gizlenen |
| 00:30:40 |
Bu alevler de bitkilerden geliyor. |
| 00:30:43 |
Bir paket dolusu Güneş ışığı. |
| 00:30:45 |
Saf enerji. |
| 00:30:48 |
milyonlarca yıldır, |
| 00:30:51 |
hapsedilen Güneş'in enerjisi. |
| 00:30:54 |
Kömür. Gaz. |
| 00:30:56 |
Ve hepsinden önemlisi petrol. |
| 00:31:29 |
Bu Güneş ışığı paketi, insanlığı |
| 00:31:38 |
Petrolle, insanoğlunun zamanın |
| 00:31:43 |
Petrolle, bazılarımız eşi |
| 00:31:48 |
50 yıl içinde, tek bir kuşak, |
| 00:31:50 |
insanlığın tüm geçmiş |
| 00:31:53 |
çok daha radikal bir |
| 00:31:59 |
Giderek hızlanıyoruz. |
| 00:32:01 |
Son 60 senede dünya |
| 00:32:06 |
2 milyardan fazla insan |
| 00:32:14 |
Giderek hızlanıyoruz. |
| 00:32:17 |
Bugün yüzlerce gökdelenin ve milyonlarca |
| 00:32:21 |
bundan 40 sene öncesine kadar |
| 00:32:30 |
Giderek hızlanıyoruz. |
| 00:32:32 |
Şangay'da 20 sene içerisinde |
| 00:32:36 |
3.000 kule ve gökdelen inşa edildi. |
| 00:32:38 |
Yüzlercesi halen inşa halinde. |
| 00:32:47 |
Bugün, yedi milyarlık nüfusun |
| 00:33:04 |
New York. |
| 00:33:07 |
...dünyanın insan dehasına |
| 00:33:10 |
...nasıl sömürüldüğünün sembolü. |
| 00:33:13 |
Milyonlarca göçmen işgücünün,... |
| 00:33:16 |
...kömür enerjisinin,... |
| 00:33:18 |
...ve petrolün |
| 00:33:28 |
Newyork dünya ekonomi sıralamasında |
| 00:33:36 |
Amerika'da "Siyah Altın'a" olağanüstü |
| 00:33:41 |
yararlanan ilk ülke oldu. |
| 00:33:45 |
Bunun yardımıyla, |
| 00:33:47 |
çiftçiler, |
| 00:33:53 |
Tarlalarda makineler |
| 00:33:55 |
Bir litre petrol 100 kişinin |
| 00:33:58 |
24 saatte ürettiği güce eşitti. |
| 00:34:02 |
ama dünya çapında çiftçilerin |
| 00:34:07 |
Yine de, hasat miktarları |
| 00:34:12 |
Amerika'da geriye sadece |
| 00:34:16 |
Bu çiftçiler 2 milyar insanı |
| 00:34:26 |
Fakat bu tahılların büyük bir kısmı |
| 00:34:29 |
Bu ve bunun gibi sanayileşmiş ülkelerde, |
| 00:34:33 |
çiftlik hayvanları için yem ya da |
| 00:34:45 |
Güneş ışığı enerji paketi |
| 00:34:47 |
ortadan kaldırsa da, |
| 00:34:51 |
insanoğlunun kullandığı suyun |
| 00:34:55 |
%70'ini tarıma yönlendirdi. |
| 00:35:03 |
Doğada her şey birbirine bağlıdır. |
| 00:35:06 |
İşlenmiş toprakların genişlemesi |
| 00:35:09 |
parazitlerin gelişmesine |
| 00:35:12 |
Petrokimyasal devrimin |
| 00:35:17 |
böcek zehirleri oldu. |
| 00:35:19 |
Verimsiz ürün ve kıtlık |
| 00:35:24 |
En büyük sorun |
| 00:35:26 |
modern tarımla birlikte ortaya çıkan |
| 00:35:41 |
Ancak zehirli böcek ilaçları |
| 00:35:45 |
hayvanlara, nehirlere ve |
| 00:35:48 |
Tüm yaşam formları tarafından |
| 00:35:51 |
paylaşılan ana hücrelerin |
| 00:35:56 |
İnsanlığı kıtlıktan kurtaranlar |
| 00:36:00 |
Bu sarı renkli koruyucu |
| 00:36:04 |
bir bildikleri olsa gerek. |
| 00:36:21 |
Sırada bir diğer petrokimyasal |
| 00:36:31 |
Toprağa sonuçları görmezden gelinen, |
| 00:36:34 |
eşi görülmemiş ağır etkileri oldu. |
| 00:36:37 |
Topraklara ve iklimlere uyumlu |
| 00:36:40 |
en verimli ve kolay taşınabilir |
| 00:36:45 |
Böylece, binlerce yıldır, |
| 00:36:47 |
çiftçiler tarafından |
| 00:36:52 |
dörtte üçü son yüz yılda silindi. |
| 00:36:55 |
Görüp görebileceğiniz her yerin |
| 00:37:00 |
İspanya'nın Almeria kentindeki seralar |
| 00:37:03 |
Avrupa'nın sebze bahçesi haline geldi. |
| 00:37:05 |
Her gün aynı boyuttaki sebzeler, |
| 00:37:08 |
yüzlerce kamyonun gelip kendilerini |
| 00:37:11 |
Avrupa kıtasındaki süpermarketlere |
| 00:37:16 |
Bir ülke ne kadar gelişirse, |
| 00:37:18 |
insanlarının da et tüketimi o kadar artar. |
| 00:37:21 |
Dünya çapında et talebi böyle artarken |
| 00:37:24 |
nasıl olurda sığır çiftliklerinin |
| 00:37:28 |
Giderek hızlanıyoruz. |
| 00:37:30 |
Belki hayatında bir kez bile |
| 00:37:34 |
daha günlük rutin yaşamlarına bile |
| 00:37:49 |
Milyonlarca sığırın çiğnediği, |
| 00:37:53 |
tek bir çimen bile yetişmiyor. |
| 00:37:57 |
Bir kamyon ordusu, ülkenin her bir |
| 00:37:59 |
yerinden, tonlarca tohum, soya küspesi |
| 00:38:02 |
tonlarca ete dönüşecekleri |
| 00:38:07 |
Ortaya çıkan sonuç, |
| 00:38:11 |
için 100 litre, |
| 00:38:14 |
1 kilogram pirinç üretmek |
| 00:38:17 |
ve 1 kilo sığır eti üretmek |
| 00:38:21 |
Üretim aşamasında ve nakliyede |
| 00:38:35 |
Tarımımız artık |
| 00:38:39 |
Tarımımız dünya üzerindeki |
| 00:38:41 |
kadar olsa da çeşitliliğin yerini |
| 00:38:46 |
Hayalini kurduğumuz konforu |
| 00:38:50 |
ama yaşamlarımızı tamamen |
| 00:38:56 |
İşte yeni zaman ölçerimiz. |
| 00:39:00 |
Artık dünyanın saati, |
| 00:39:03 |
Güneş |
| 00:39:05 |
sömüren makinelerin ritmiyle atıyor. |
| 00:39:08 |
Onların düzeni bize güven veriyor. |
| 00:39:11 |
Makinelerdeki en ufak aksaklık |
| 00:39:15 |
Herkesin umutları ve hayalleri |
| 00:39:19 |
artık bu metronomlarla atıyor. |
| 00:39:22 |
İhtiyaçlarımızla birlikte |
| 00:39:27 |
açgözlü isteklerimizi |
| 00:39:30 |
Artık ucuz petrolün sonunun |
| 00:39:34 |
ama buna inanmak istemiyoruz. |
| 00:39:41 |
Birçoğumuz için, Amerikan rüyası |
| 00:39:47 |
Los Angeles. |
| 00:39:50 |
100 kilometreye yayılan bu şehirde, |
| 00:39:53 |
araba sayısı neredeyse yaşayan |
| 00:40:09 |
Enerji her gece burada |
| 00:40:46 |
Gündüzler, şehri ışıl ışıl |
| 00:40:50 |
çeviren gecelerin soğuk birer |
| 00:40:57 |
Giderek hızlanıyoruz. |
| 00:40:59 |
Artık mesafeler millerle değil, |
| 00:41:04 |
Arabalar, şehrin boğucu merkezlerinden |
| 00:41:08 |
merkezlerinden uzakta, |
| 00:41:11 |
yükseldiği yeni kenar |
| 00:41:16 |
Bir kaç şanslı ülkenin yaşam modeli |
| 00:41:18 |
televizyonlar vasıtasıyla |
| 00:41:20 |
evrensel bir düşü haline geldi. |
| 00:41:28 |
...Pekin'de bile... |
| 00:41:30 |
...pagodalar |
| 00:41:33 |
...bu tarz evler kopyalanıp |
| 00:41:50 |
Otomobiller konforun ve ilerlemenin |
| 00:41:57 |
Eğer ki her toplum böyle |
| 00:42:00 |
takip etmiş olsaydı, gezegenimiz |
| 00:42:05 |
5 milyar araca sahip olurdu. |
| 00:42:15 |
Giderek hızlanıyoruz. |
| 00:42:17 |
Dünya geliştikçe, |
| 00:42:21 |
Dünyanın her yerinde, makineler toprağın |
| 00:42:26 |
oluşumundan bu yana derinliklerinde gizlenen |
| 00:42:30 |
Mineralleri. |
| 00:42:56 |
Ayrıcalıklı bir güce |
| 00:43:00 |
sahip olan mineral |
| 00:43:04 |
zenginliğinin %80'i, |
| 00:43:06 |
Dünya nüfusunun |
| 00:43:09 |
%20'si tarafından tüketiliyor. |
| 00:43:31 |
Bu yüzyılın sonuna gelmeden, |
| 00:43:33 |
kontrolsüz madencilik yeryüzünün |
| 00:43:48 |
Giderek hızlanıyoruz. |
| 00:43:50 |
Tersaneler küresel endüstrinin |
| 00:43:52 |
üretim talepleri doğrultusunda |
| 00:43:55 |
petrol tankerleri, konteynır |
| 00:44:03 |
Tüketim malları, üretildikleri |
| 00:44:06 |
taşınırken binlerce kilometre |
| 00:44:11 |
1950'den bu yana, Dünya ticaret |
| 00:44:15 |
hacmi 20 kat arttı. |
| 00:44:28 |
Ticaretin %90'ı deniz üzerinden |
| 00:44:32 |
Her yıl 500 milyon konteynır |
| 00:44:37 |
Dubai gibi dünyanın en büyük |
| 00:44:40 |
tüketim merkezlerine. |
| 00:44:44 |
Dubai imkansızı başarmanın |
| 00:44:48 |
batı modelinin zirve |
| 00:44:51 |
Denizin içine yapay adalar |
| 00:45:24 |
Dubai az sayıda doğal kaynaklara sahip, |
| 00:45:27 |
ancak petrolden sağladığı parayla |
| 00:45:32 |
malzeme ve işçi getirtebiliyorlar. |
| 00:45:34 |
Orman ve gökdelen inşa edebilirler, |
| 00:45:38 |
hatta çölün ortasına |
| 00:45:41 |
Dubai'de tarım alanı yok ama |
| 00:45:46 |
Dubai'de su yok, |
| 00:45:48 |
ama muazzam enerji harcayarak |
| 00:45:51 |
ve dünyanın en yüksek gökdelenini |
| 00:45:56 |
Dubai sonsuz Güneş'e sahip |
| 00:46:06 |
Dubai batı modelinin zirvesi. |
| 00:46:09 |
Dubai dünyayı kendine |
| 00:46:13 |
asla başarısız olmayan, |
| 00:46:16 |
Pahalı mı? Belki öyle. |
| 00:46:19 |
Dubai seçimini yapmış gözüküyor. |
| 00:46:22 |
Dubai tüm dünyanın parasına yol |
| 00:46:38 |
Doğadan alacak başka hiçbir şeyi |
| 00:46:41 |
hiçbir şey Dubai'den daha |
| 00:46:47 |
Şehir sadece varlıklı |
| 00:46:51 |
Hala doğanın bizlere sağladıklarını |
| 00:47:40 |
Sadece yüzeyini gördüğümüz ve |
| 00:47:44 |
suların altındaki |
| 00:47:48 |
Okyanusun derinlikleri |
| 00:47:50 |
Derinliklerinde hala varlıklarını |
| 00:48:11 |
1950'den bu yana, senede |
| 00:48:16 |
5 kat artarak 18 milyondan |
| 00:48:21 |
Binlerce fabrika gemisi |
| 00:48:33 |
Avlanma bölgelerinin dörtte üçü |
| 00:48:36 |
ya yok oldu ya da tehlike altında. |
| 00:49:19 |
Büyük balıkların çoğu üremek |
| 00:49:22 |
avlanıp, tükendiler. |
| 00:49:25 |
Bizlere bahşedilen yaşam |
| 00:49:40 |
Mevcut koşullarda tüm balık |
| 00:49:45 |
İlk işaret: Deniz memelilerinin |
| 00:49:50 |
Bunun nedeni de sahillerin gün geçtikçe |
| 00:49:53 |
Yeni bir tehlike ile karşı karşıyalar: |
| 00:49:57 |
Bu dengesiz savaşta endüstriyel |
| 00:50:00 |
Genç nesli beslemeye yetecek |
| 00:50:12 |
İkinci işaret: |
| 00:50:14 |
Deniz kuşları her zaman yemek bulmak |
| 00:50:18 |
Son duruma göre balık stokları |
| 00:50:36 |
Dakar'da, geleneksel ağ balıkçılığında |
| 00:50:40 |
Ancak bugünlerde balık stokları |
| 00:51:03 |
Balık her 5 insandan bir tanesinin |
| 00:51:34 |
Bu inanılmaz düşünceyi |
| 00:51:38 |
Terk edilen gemiler, |
| 00:51:40 |
balıktan yoksun denizler? |
| 00:52:07 |
Kaynakların sınırlı |
| 00:52:11 |
500 milyon insan |
| 00:52:15 |
Avrupa'nın toplam nüfusundan |
| 00:52:18 |
Onlar suyun kıymetini biliyorlar. |
| 00:52:21 |
Onlar suyu tutumlu |
| 00:52:23 |
Burada, insanlar çöle yağmur |
| 00:52:27 |
fosil suyuna bağımlılar. |
| 00:52:32 |
Tam tamına 25.000 yıl önceki. |
| 00:52:41 |
Fosil suyu yerel halkın |
| 00:52:45 |
ekinlerin çöl ortasında |
| 00:52:47 |
Merkezi bir eksen etrafında yapılan |
| 00:52:50 |
sulamanın neticesinde dairesel |
| 00:53:08 |
Ancak bunun ağır bir bedeli var. |
| 00:53:12 |
Fosil sular yenilebilinir |
| 00:53:23 |
Suudi Arabistan'ın, çölde endüstriyel |
| 00:53:29 |
Parşömen kağıdına |
| 00:53:31 |
açık renkli bölgeler terk |
| 00:53:35 |
Sulama araçları hala orada. |
| 00:53:38 |
Suyu pompalayacak enerji de. |
| 00:53:40 |
Ancak fosil su rezervleri |
| 00:53:57 |
İsrail çölü tarıma elverişli |
| 00:54:00 |
Bu seralarda damla sulama |
| 00:54:04 |
su tüketimi artan ihracatla |
| 00:54:16 |
Bir zamanların görkemli Üdün |
| 00:54:20 |
Suları, dünyanın dört bir yanındaki |
| 00:54:23 |
ihraç edilen meyve ve sebzelerde saklı. |
| 00:55:01 |
Üdün nehri kaderinde benzersiz değil. |
| 00:55:03 |
Yeryüzündeki her 10 nehirden biri |
| 00:55:07 |
yılın birkaç ayı boyunca |
| 00:55:28 |
Üdün nehrinin suyundan mahrum kalan |
| 00:55:31 |
Lut gölünün seviyesi, her yıl |
| 00:55:34 |
Tuz seviyesi artıyor. |
| 00:55:37 |
Buharlaşma, sıcaklıktan dolayı, |
| 00:55:39 |
oluşan bu tuz adaları |
| 00:55:42 |
çok güzel ama verimsiz. |
| 00:56:08 |
Hindistan'ın Rajasthan eyaletindeki |
| 00:56:13 |
Şehir barajların ve kanalların |
| 00:56:17 |
oluşturduğu bir yapay göl barındırıyor. |
| 00:56:20 |
Mimarlar için, |
| 00:56:23 |
onun çevresine bir saray yapmışlar? |
| 00:56:51 |
Gelecek yüzyılda, Hindistan |
| 00:56:54 |
zarar görecek olan ülke olabilir. |
| 00:56:57 |
Son 50 yıl içerisinde, artan nüfusun |
| 00:57:01 |
21 milyon kuyu kazıldı. |
| 00:57:07 |
Açlık üzerinde kazanılan zaferde |
| 00:57:10 |
suyu bulabilmek için derin sondajlar |
| 00:57:16 |
Batı Hindistan'da |
| 00:57:19 |
kuyuların %30'u terk edildi. |
| 00:57:27 |
Yeraltı su havzaları da kuruyor. |
| 00:57:50 |
Büyük su depoları yeraltı su havzalarını yeniden |
| 00:58:00 |
Yerel köylü kadınlar kurak |
| 00:58:29 |
Binlerce kilometre ötede ise, |
| 00:58:32 |
tek bir kişi günde 800 ila |
| 00:58:34 |
1000 litre arasında su tüketiyor. |
| 00:58:38 |
Las Vegas çöl üzerine inşa edilmişti. |
| 00:58:41 |
Milyonlarca insan yaşıyor. |
| 00:58:43 |
Her ay nüfusa binlercesi daha ekleniyor. |
| 00:58:46 |
Las Vegas'da yaşayanlar dünyanın |
| 00:58:58 |
Palm Springs'te, tropikal bitki |
| 00:59:00 |
örtüsüne ve yemyeşil golf sahalarına |
| 00:59:21 |
Bu serap daha ne kadar sürecek? |
| 00:59:32 |
Dünya daha fazla devam ettiremez. |
| 00:59:34 |
Bu şehirlere su getiren |
| 00:59:38 |
diğer nehirler gibi denize |
| 00:59:41 |
Korkutucu olan, |
| 00:59:44 |
kaynağın seviyesi azalıyor. |
| 00:59:47 |
Suyun toplandığı havzalarda |
| 00:59:51 |
su seviyesi hızla düşüyor. |
| 00:59:54 |
Powell Gölü'nün maksimum su |
| 00:59:58 |
Şimdiki seviyesi bunun yarısı. |
| 01:00:03 |
Su kıtlığı 2025 yılından önce |
| 01:00:06 |
2 milyar insanı etkileyebilir. |
| 01:00:10 |
Ancak su kaynakları hala gezegenin |
| 01:00:17 |
Bataklıklar |
| 01:00:29 |
Bu bataklıklar dünyadaki yaşam |
| 01:00:34 |
Bataklıklar yeryüzünün |
| 01:00:39 |
Suyun akışını düzenleyen süngerler |
| 01:00:46 |
yağmurlu mevsimlerde suyu emerler |
| 01:00:48 |
ve kurak mevsimlerde serbest bırakırlar. |
| 01:01:06 |
Su dağın yamaçlarında akıyor, |
| 01:01:08 |
bu akış vasıtasıyla |
| 01:01:12 |
Bu işlem türlerin çeşitliliğinin |
| 01:01:15 |
kendi zenginliği içerisinde eşsiz |
| 01:01:24 |
Durgun sularının altında, |
| 01:01:28 |
pek çok bitki ve mikro |
| 01:01:31 |
doğal bir fabrika bulunur. |
| 01:01:36 |
Bu bataklıklar suyun yenilenip, |
| 01:01:38 |
tazelenmesi için gereklidir. |
| 01:01:55 |
Bataklıklar her zaman sağlıksız, |
| 01:01:59 |
alanlar olarak görülmüştür. |
| 01:02:02 |
Daha çok yeri ele geçirme arzumuzla, |
| 01:02:04 |
böyle yerleri ya çiftlik hayvanları |
| 01:02:08 |
ya da tarım ve inşaat |
| 01:02:31 |
Son yüzyılda, dünyadaki |
| 01:02:37 |
Ne sağladıkları zenginlikleri, ne de |
| 01:02:46 |
Doğada her şey birbirine bağlıdır. |
| 01:02:51 |
Su, hava, toprak, ağaçlar. |
| 01:02:56 |
Dünya tüm sihriyle gözlerimizin |
| 01:03:34 |
Ağaçlar nefes aldığı yeraltı suyunu |
| 01:03:38 |
Sağanak yağmurların şiddetini dindiren |
| 01:03:42 |
ve toprağı erozyondan korurlar. |
| 01:03:48 |
Ormanlar yaşam için gerekli nemi sağlar. |
| 01:03:52 |
Ormanlar yağmurun anne ve babasıdır. |
| 01:04:00 |
Ormanlar karbonu tutarlar. |
| 01:04:03 |
Atmosferdeki karbon miktarından daha |
| 01:04:07 |
Ormanlar hepimizin bağlı olduğu |
| 01:04:10 |
iklimsel dengenin temel taşlarıdır |
| 01:04:21 |
Başlıca ormanlar Dünya üzerindeki biyolojik |
| 01:04:27 |
Dünyadaki yaşamın tamamına |
| 01:04:31 |
Her sene, hakkında hiç bir fikrimizin |
| 01:04:36 |
yeni canlılar keşfediyoruz. |
| 01:05:12 |
Bu ormanlar bizleri iyileştiren |
| 01:05:16 |
Vücudumuz bu bitkilerden |
| 01:05:18 |
salgılanan maddeleri tanıyor. |
| 01:05:21 |
Hücrelerimiz aynı dili konuşuyor. |
| 01:05:24 |
Bizler aynı ailedeniz. |
| 01:05:51 |
Mangrove ormanları |
| 01:05:55 |
Mercan resifleri gibi, |
| 01:05:59 |
Bu ormanların kökleri kıvrımlıdır ve |
| 01:06:02 |
yumuşakçalar için bir barınak |
| 01:06:05 |
Mangrov ormanları kıyıları |
| 01:06:08 |
gelgit dalgalarından |
| 01:06:10 |
Bütün insanlık onlara bağlı. |
| 01:06:13 |
Ancak 20. yüzyıl boyunca sayıları |
| 01:06:22 |
Devam eden bu felaketin |
| 01:06:25 |
bu ormanların bulunduğu zengin |
| 01:06:30 |
Vantilatörler, bu havuzları karideslerin |
| 01:06:33 |
amacıyla antibiyotiklerle dolduruyor ve |
| 01:06:36 |
bu Mangrov ormanlarına zarar veriyor. |
| 01:06:44 |
1960'lardan beri, ormanları tahrip etme |
| 01:06:50 |
Her sene, 13 milyon |
| 01:06:54 |
Illinois eyaleti kadar alana |
| 01:06:56 |
duman içinde yok oldu veya kesildiler. |
| 01:07:07 |
Dünyanın en büyük yağmur ormanı |
| 01:07:11 |
%20 oranında küçüldü... |
| 01:07:14 |
Ormanlar otlaklara ya da |
| 01:07:18 |
Üretilen soya fasulyelerinin %95'i |
| 01:07:21 |
ve kümeslerde kullanılıyor... |
| 01:07:35 |
Böylelikle bir orman ete dönüştü. |
| 01:07:47 |
Ormanlar yandığında, |
| 01:07:50 |
büyük miktarda karbon salınımı gerçekleşir, |
| 01:07:52 |
sera gazlarının %20'si dünyaya yayılır. |
| 01:07:58 |
Orman yıkımı, küresel ısınmanın |
| 01:08:13 |
Binlerce tür sonsuza kadar yok olur. |
| 01:08:17 |
Onlarla birlikte, doğadaki yaşam |
| 01:08:23 |
Yaşamın özünden oluşan akıl |
| 01:08:26 |
sonsuza kadar kayboldu. |
| 01:08:44 |
Bundan 20 yıl kadar önce, dünyanın |
| 01:08:48 |
geniş ormanlarla kaplıydı. |
| 01:08:52 |
Mevcut hızla orman |
| 01:08:54 |
10 yıl içinde yok olacak. |
| 01:08:58 |
Yaşamın özü suyu, havayı, |
| 01:09:04 |
Bir zamanlar dünyanın en büyük |
| 01:09:07 |
yapan Borneo'da bu bağ bozuldu. |
| 01:09:26 |
Bu felaket dünyada en çok tüketilen |
| 01:09:29 |
ve üretilen hurma yağının Borneo'da |
| 01:09:31 |
üretimine karar verilmesiyle ortaya çıktı. |
| 01:09:35 |
Hurma yağı sadece artan |
| 01:09:39 |
aynı zamanda kozmetik, deterjan ve gittikçe |
| 01:09:48 |
Ormanın sunduğu bu çeşitlilik yerini |
| 01:09:53 |
Monokültür kolay, |
| 01:09:57 |
Yerli halk için, |
| 01:10:00 |
Bu endüstriyel tarımdı. |
| 01:10:12 |
Bir diğer örnekte, ağaçları |
| 01:10:17 |
Okaliptüs kağıt hamuru |
| 01:10:19 |
Son 50 yılda kağıda olan talebin 5 kat |
| 01:10:31 |
Tek tür tarımdaki ağaçlar dünyanın her yerinde |
| 01:10:36 |
Ancak bu orman değil. |
| 01:10:39 |
Özünde, |
| 01:10:44 |
Hiçbir orman diğer bir ormanın |
| 01:10:48 |
Okaliptüs ağaçlarının |
| 01:10:50 |
yetişemiyor çünkü |
| 01:10:53 |
diğer bitkiler için |
| 01:10:56 |
Hızlı büyüseler de, su rezervlerini |
| 01:11:17 |
Soya fasulyesi, hurma yağı, |
| 01:11:21 |
Daha fazla üretmek için hayati |
| 01:11:26 |
Ama başka bir yerde, ağaçları yok etmek hayatta |
| 01:11:36 |
Dünya nüfusunun neredeyse üçte birini |
| 01:11:38 |
oluşturan 2 milyardan fazla insan |
| 01:11:41 |
hala kömüre bağımlı. |
| 01:11:55 |
Dünyanın en fakir ülkelerinden |
| 01:11:59 |
tüketim maddelerinden biri. |
| 01:12:03 |
Bir zamanlar Karayiplerin incisi olan |
| 01:12:06 |
Haiti artık dış yardımlar olmadan |
| 01:12:24 |
Haiti'nin tepelerinde, |
| 01:12:28 |
Çıplak kalan, |
| 01:12:33 |
onlara karşı koyan |
| 01:12:36 |
toprağı tutan hiçbir şey yok. |
| 01:12:39 |
Yağmur suları, yamaçları |
| 01:12:43 |
Geriye kalanlar ise tarım |
| 01:12:46 |
için daha elverişsiz oluyor. |
| 01:12:52 |
Madagaskar'ın bazı bölgelerinde, |
| 01:12:57 |
Yamaçlarda yüzlerce metre |
| 01:13:10 |
Zayıf ve narin toprak |
| 01:13:15 |
Oluşması binlerce yıl alan, |
| 01:13:17 |
olan humus erozyonla |
| 01:14:07 |
Paskalya adası sakinlerini |
| 01:14:10 |
bizleri bir anlıkta olsa durup |
| 01:14:12 |
düşündürtecek bir hikayesi var. |
| 01:14:16 |
Dünyanın en ıssız adasında yaşayan |
| 01:14:19 |
Rapanuiler, tüm kaynaklarını geride |
| 01:14:22 |
hiçbir şey kalmayasıya kadar harcadılar. |
| 01:14:24 |
Ama yine de medeniyetlerini kurtaramadılar. |
| 01:14:28 |
Bir zamanlar dünyanın en yüksek palmiye |
| 01:14:32 |
Hepsi yok oldu. |
| 01:14:34 |
Rapanuiler kereste için |
| 01:14:37 |
alabildiğine geniş toprak |
| 01:14:41 |
Rapanuiler artık balığı da gidemiyorlar. |
| 01:14:44 |
Çünkü kano yapabilecekleri ağaçları bile yok. |
| 01:14:47 |
Rapanuiler pasifikteki en ihtişamlı |
| 01:14:52 |
Girişimci çiftçileri, heykeltıraşları, |
| 01:14:56 |
beraber aşırı bir nüfus ve |
| 01:15:04 |
Hepsi sosyal karışıklığa, |
| 01:15:08 |
Çoğu bu felaketten sağ çıkamadı. |
| 01:16:00 |
Paskalya adasının esas gizemi garip |
| 01:16:05 |
Bunu biliyoruz. |
| 01:16:07 |
Esas gizem Rapanuilerin neden |
| 01:16:17 |
Bu günümüze en çok uyan, |
| 01:16:20 |
birçok teoriden birisi. |
| 01:16:24 |
Dünya nüfusu 1950'den |
| 01:16:30 |
Yine 1950'den bu yana, 200.000 yıldır |
| 01:16:35 |
temellerinden değiştiriyoruz. |
| 01:16:43 |
Afrika'nın en büyük petrol |
| 01:16:47 |
nüfusunun %70'i yoksulluk |
| 01:16:52 |
Zenginlik ellerinde fakat ülke halkının |
| 01:16:58 |
Tüm dünyada bu böyle. |
| 01:17:00 |
Dünya yoksullarının yarısı |
| 01:17:21 |
Gelişimimiz vaat edilen sözleri |
| 01:17:25 |
50 yıl içinde, zenginle yoksul arasındaki |
| 01:17:29 |
uçurum daha önce olmadığı kadar artacak. |
| 01:17:32 |
Bugün,dünya zenginliklerinin yarısı nüfusun |
| 01:17:35 |
%2'sini oluşturan zengin kesimin elinde. |
| 01:17:43 |
Böyle bir eşitsizlik sürdürülebilinir mi? |
| 01:17:46 |
Bu eşitsizlikler daha yeni |
| 01:17:48 |
hareketlerine neden oluyor. |
| 01:17:52 |
1960 yılında Lagos kentinin |
| 01:17:58 |
2025 yılında 16 milyona |
| 01:18:07 |
Lagos kenti dünyada en hızlı büyüyen |
| 01:18:11 |
Şehre yeni gelenler genellikle |
| 01:18:15 |
ötürü ya da tükenen |
| 01:18:18 |
ayrılmaya zorlanmış çiftçiler. |
| 01:18:27 |
Zenginleşmekten daha çok |
| 01:18:29 |
zorla yapılan, şehirleri |
| 01:18:37 |
Her hafta, bir milyondan fazla insan |
| 01:18:40 |
şehirlerin nüfuslarını arttırıyor. |
| 01:19:01 |
Bugün her altı insandan biri riskli, |
| 01:19:04 |
sağlıksız, kalabalık yerlerde, |
| 01:19:07 |
su, sağlık, elektrik gibi günlük |
| 01:19:09 |
ihtiyaçlarını karşılayamadan yaşıyor. |
| 01:19:44 |
Açlık bir kere daha kırıyor. |
| 01:19:46 |
Yaklaşık 1 milyar insan aç geziyor. |
| 01:20:33 |
Tüm dünyada, yoksullar hayatta |
| 01:20:38 |
onlarsız yaşayamayacağımız kaynakları |
| 01:20:43 |
Gittikçe daha uzaklara, |
| 01:20:45 |
sömürmesi zorlaşan |
| 01:20:48 |
bölgelere uzanıyoruz. |
| 01:21:01 |
Yöntemimizi değiştirmiyoruz. |
| 01:21:04 |
Petrol bitebilir mi? |
| 01:21:07 |
O zaman Kanada'daki katran |
| 01:21:12 |
Dünyanın en büyük kamyonlarıyla |
| 01:21:16 |
Bitüm maddesinin kumdan |
| 01:21:19 |
süresince milyonlarca |
| 01:21:24 |
Muazzam miktarlarda enerji gerekiyor. |
| 01:21:27 |
Kirlilik ise dehşet verici. |
| 01:21:32 |
En acil önceliğimiz |
| 01:21:35 |
her bir Güneş ışığı paketini toplamak. |
| 01:22:13 |
Petrol tankerlerimiz |
| 01:22:16 |
Enerji ihtiyacımız sürekli artıyor. |
| 01:22:20 |
Gitgide daha fazlasını isteyen, |
| 01:22:23 |
büyümeye güç sağlamaya çalışıyoruz. |
| 01:22:43 |
Tüm bunların nedeni karbon. |
| 01:22:45 |
Bir kaç on yıl içinde, karbon |
| 01:22:49 |
atmosferimizi bir fırına çevirecek. |
| 01:22:52 |
Milyonlarca yıldır yaşamın sürmesi için |
| 01:22:54 |
hapsedilen karbon serbest kalacak. |
| 01:22:56 |
Atmosfer ısınıyor. |
| 01:23:01 |
Bundan bir kaç sene önce burada |
| 01:23:09 |
Nakliyat, endüstri, |
| 01:23:14 |
Her hareketimiz büyük miktarlarda |
| 01:23:18 |
Farkına varmadan, |
| 01:23:22 |
Dünyanın iklimsel dengesini |
| 01:23:31 |
Tüm gözler küresel ısınmanın |
| 01:23:34 |
etkilerinin en çok |
| 01:23:38 |
Her şey çok hızlı ilerliyor. |
| 01:23:43 |
Amerika, Avrupa ve Asya'yı kutuplarda |
| 01:23:46 |
birbirine bağlayan kuzey batı geçidi |
| 01:23:49 |
Kuzey kutup bölgesi buzulları eriyor. |
| 01:23:57 |
Küresel ısınmasının etkisi altındaki, |
| 01:23:59 |
buzullar son 40 yılda kalınlıklarının |
| 01:24:04 |
Yüzey alanları her yaz |
| 01:24:09 |
2030 yılının |
| 01:24:12 |
Kimileri 2015 diyor |
| 01:24:15 |
Yakında yılın yaz aylarında |
| 01:24:35 |
Buz tabakalarının yansıttığı |
| 01:24:39 |
nüfuz ediyor ve suyu ısıtıyor. |
| 01:24:42 |
Isınma süreci giderek hızlanıyor. |
| 01:24:54 |
Bu buz kütlesi dünyamızın arşivi |
| 01:24:58 |
Karbondioksitin yoğunluğu |
| 01:25:00 |
son bir kaç yüz bin yıldır |
| 01:25:06 |
İnsanlık daha önce hiç böyle |
| 01:25:21 |
Kaynakların tüketilmesi canlı |
| 01:25:27 |
İklim değişikliği tehdidi arttırıyor. |
| 01:25:31 |
Öyle ki 2050'de |
| 01:25:34 |
yok olabilir. |
| 01:25:38 |
Kutup bölgelerinde, |
| 01:27:29 |
Grönland kıyılarında, |
| 01:28:00 |
Kuzey kutbu çevresinde, |
| 01:28:02 |
buz 30 yıl içinde yüzey alanının |
| 01:28:09 |
Grönland'ın giderek ısınmasıyla |
| 01:28:12 |
tatlı su okyanusun |
| 01:28:14 |
tuzlu suyuna karışıyor. |
| 01:28:19 |
Grönland buzulu dünyanın tüm |
| 01:28:24 |
Eğer ki bu buzul erirse, deniz seviyesi |
| 01:29:02 |
Oysa burada sanayi yok. |
| 01:29:05 |
Grönland buzulunun erimesinin nedeni |
| 01:29:08 |
salınan sera gazlarının sonucu. |
| 01:29:11 |
Ekosistemlerimizin sınırları yok. |
| 01:29:14 |
Nerede olursak olalım, her hareketimizin |
| 01:29:19 |
Gezegenimizin atmosferi bir |
| 01:29:23 |
Ve bu bizlerin birlikte |
| 01:29:26 |
Grönland'da göller görülüyor. |
| 01:29:30 |
Kıta buzulu en karamsar bilim insanlarının |
| 01:29:33 |
bile önce, daha hızlı eriyor. |
| 01:29:47 |
Buzulların beslediği nehirler |
| 01:29:50 |
derinliklerine ulaşmaya başlıyor. |
| 01:29:54 |
Suyun tekrardan buzulların derinliklerinde |
| 01:29:58 |
Aksine, buz tabakalarını |
| 01:30:01 |
denize sürükleyerek |
| 01:30:03 |
buzdağlarını parçaladılar. |
| 01:30:48 |
Grönland buz tabakasının tatlı suyunun |
| 01:30:51 |
okyanusların tuzlu suyuna karışması |
| 01:30:54 |
deniz seviyesinin altındaki tüm |
| 01:31:07 |
Deniz seviyeleri yükseliyor. |
| 01:31:09 |
Yalnızca 20. yüzyılda, suların |
| 01:31:12 |
ısınmasıyla birlikte |
| 01:31:17 |
Her şeyin dengesi bozuluyor. |
| 01:31:20 |
Suyun ısısındaki en ufak |
| 01:31:24 |
olan mercan resiflerinin |
| 01:31:26 |
%30'u yok oldu. |
| 01:31:29 |
Mercan resifleri türler zinciri |
| 01:31:47 |
Atmosferdeki büyük rüzgar |
| 01:31:52 |
Yağmur döngüsü değişiyor. |
| 01:31:54 |
İklim coğrafyası değişiyor. |
| 01:31:58 |
Maldiv adaları gibi deniz seviyesinden |
| 01:32:01 |
düşük adalarda yaşayan yerliler |
| 01:32:03 |
Giderek daha da endişeleniyorlar. |
| 01:32:06 |
Bazıları yeni toprak |
| 01:32:16 |
Eğer ki deniz seviyesi hızla |
| 01:32:20 |
Tokyo gibi dünyanın en kalabalık |
| 01:32:22 |
şehirleri ne yapacak? |
| 01:32:25 |
Her yıl, bilim insanları daha dehşet |
| 01:32:29 |
Dünya nüfusunun %70'i kıyı |
| 01:32:35 |
En büyük 15 şehrin 11'i ise ya kıyı |
| 01:32:41 |
Denizin yükselmesiyle tuzlu su |
| 01:32:44 |
insanları içme suyundan mahrum edecek. |
| 01:33:02 |
Doğal nedenlerden dolayı |
| 01:33:04 |
Tahmin edilemeyense ne |
| 01:33:36 |
Afrika'daki Kalimanjaro dağı |
| 01:33:41 |
Buzullarının %80'i yok oldu. |
| 01:33:44 |
Yaz aylarında nehirler akmıyor. |
| 01:33:47 |
Yerli halk susuzluğun |
| 01:33:51 |
Dünyanın en yüksek zirvesi Himalayaların |
| 01:33:55 |
kalbindeki edebi karlar ve |
| 01:34:02 |
Bu buzulların su döngüsünde |
| 01:34:06 |
Muson yağmurlarıyla gelen |
| 01:34:09 |
yazın karların erimesiyle de |
| 01:34:23 |
Himalayalardaki buzullar İndus, |
| 01:34:28 |
gibi büyük Asya nehirlerinin kaynağı. |
| 01:34:32 |
2 milyar insanın içme suyu ve |
| 01:34:36 |
sulama suları bu kaynaklara bağlı. |
| 01:34:45 |
Ganj ve Brahmaputra deltalarını |
| 01:34:48 |
Himalayalardaki ve deniz seviyesindeki |
| 01:34:52 |
değişimlerden doğrudan etkileniyor. |
| 01:34:55 |
Burası dünyanın en kalabalık |
| 01:34:59 |
Küresel ısınma burayı çoktan vurdu. |
| 01:35:01 |
Giderek artan sel ve fırtınaların etkisiyle |
| 01:35:06 |
toprağın üçte biri yok olabilir. |
| 01:35:09 |
İnsanlar bu yıkıcı doğa olaylarına |
| 01:35:13 |
göç etmek zorunda kalacaklar. |
| 01:35:22 |
Zengin ülkeler de kaçamayacak. |
| 01:35:24 |
Kuraklık tüm dünyada ortaya çıkıyor. |
| 01:35:27 |
Avusturya'da tarım alanlarının |
| 01:36:17 |
12.000 yıldır gelişmemizi sağlayan, |
| 01:36:21 |
iklimsel dengeyi tehlikeye atıyoruz. |
| 01:36:35 |
Gittikçe söndürmesi güçleşen |
| 01:36:39 |
Küresel ısınmayı tetikliyor. |
| 01:36:43 |
Ağaçlar yandıkça |
| 01:36:47 |
İklimimizi kontrol eden sistem |
| 01:36:52 |
Bu sisteme destek veren |
| 01:37:52 |
Bu muhteşem manzaralarda |
| 01:37:58 |
Sibirya'da ve üzerindeki yerlerde |
| 01:38:02 |
hava o kadar soğuk ki toprak |
| 01:38:06 |
'Kalıcı don' olarak bilinen |
| 01:38:23 |
bu toprağın altında iklimsel |
| 01:38:27 |
karbon dioksitten 20 kat |
| 01:38:33 |
Eğer "kalıcı don" çözülürse, |
| 01:38:36 |
kimsenin tahmin bile edemeyeceği |
| 01:38:39 |
metan gazı salınacak ve sera |
| 01:38:42 |
Kelimenin tam anlamıyla bir |
| 01:39:09 |
İnsanlığın bu gidişatı tersine |
| 01:39:13 |
10 yıldan fazla bir süresi yok. |
| 01:39:16 |
Dünya üzerindeki yaşamı |
| 01:39:51 |
Kontrol edemediğimiz |
| 01:39:55 |
Kökenlerimiz, su, hava ve yaşam |
| 01:40:01 |
Ancak bu günlerde bizler |
| 01:40:05 |
Åimdi gerçeklerle yüzleşme vakti. |
| 01:40:08 |
Bildiklerimize inanmalıyız. |
| 01:40:11 |
Tüm bu gördüklerimiz insan |
| 01:40:16 |
Dünyayı kafamızdaki resme |
| 01:40:20 |
Değişmek için zamanımız çok az. |
| 01:40:24 |
Eğer yaptıklarımızın hesabını |
| 01:40:28 |
bu yüzyıl, 9 milyar insanın |
| 01:40:31 |
sorumluluğunu nasıl taşıyacak? |
| 01:44:31 |
Yaptıklarımızın bedeli çok ağır. |
| 01:44:33 |
Masum kişilerde bu bedeli ödeyecekler. |
| 01:44:37 |
Çöllerde büyük şehirler gibi genişleyen |
| 01:44:40 |
mülteci kampları gördüm. |
| 01:44:43 |
Yarın kaç erkek, kaç kadın |
| 01:44:45 |
sahipsiz kalacak? |
| 01:44:51 |
İnsanoğlunun dayanışmasını kırmak, |
| 01:44:53 |
kopartmak ve mutluluğumuzu başka |
| 01:44:55 |
korumak için hep duvarlar mı öreceğiz? |
| 01:45:01 |
Karamsar olmak için çok geç. |
| 01:45:04 |
Sadece tek bir insanın bile bütün |
| 01:45:08 |
Karamsar olmak için çok geç. |
| 01:45:10 |
Dünya çapında her 5 çocuktan |
| 01:45:15 |
Bu zamana kadar hiç bu kadar çok |
| 01:45:18 |
En zengininden en fakirine kadar |
| 01:45:23 |
Lesotho dünyanın en fakir |
| 01:45:25 |
insanlarının eğitimine en çok |
| 01:45:30 |
En zengin devletlerden biri olan Katar'da |
| 01:45:33 |
en iyi üniversitelerine kapılarını açtı. |
| 01:45:36 |
Kültür, eğitim, araştırma ve inovasyon |
| 01:45:42 |
Acı ve sefaletin karşısında |
| 01:45:45 |
milyonlarca sivil toplum kuruluşları, |
| 01:45:48 |
ulusların bencilliklerinden çok |
| 01:45:52 |
Bangladeş'te, bir adam |
| 01:45:55 |
ve sadece fakirlere |
| 01:45:58 |
30 yıl içinde 150 milyon |
| 01:46:01 |
kişinin hayatını değiştirdi. |
| 01:46:06 |
Antarktika hiçbir ülkenin |
| 01:46:10 |
engin kaynaklarıyla, |
| 01:46:13 |
adanmış, korunmaya |
| 01:46:16 |
49 devletin imzaladığı bir antlaşma ile tüm |
| 01:46:22 |
Karamsar olmak için çok geç. |
| 01:46:24 |
Hükümetler karasularının %2'sini |
| 01:46:29 |
Rakam çok fazla değil belki ama |
| 01:46:32 |
İlk doğal yaşam parkları |
| 01:46:37 |
Bugün kıtaların %13'ünü kaplıyorlar. |
| 01:46:40 |
Canlı türlerinin, |
| 01:46:43 |
elverişli alanlar yaratıyorlar. |
| 01:46:47 |
İnsanlar ve doğa arasındaki |
| 01:46:52 |
kalıcı olmalı. |
| 01:46:54 |
Amerika'da New York doğanın bizim |
| 01:46:58 |
Bu ormanlar ve göller şehrin |
| 01:47:07 |
Güney Kore'deki ormanlar |
| 01:47:11 |
Milli ağaçlandırma programı |
| 01:47:14 |
sayesinde ormanların |
| 01:47:17 |
Kullandıkları kağıdın %75'den |
| 01:47:21 |
Kosta Rika askeri harcamalar ve topraklarının |
| 01:47:27 |
Şalken'in artık bir ordusu yok. |
| 01:47:29 |
Kaynaklarını eğitime, eko turizme |
| 01:47:32 |
ayırmayı tercih etti. |
| 01:47:35 |
Gabon dünyanın önde gelen |
| 01:47:38 |
Artık keresteleri seçiyorlar ve hektar |
| 01:47:40 |
başına 1 ağaçtan fazlasını kesmiyorlar. |
| 01:47:43 |
Ormanları ülkenin en önemli kaynakları |
| 01:47:47 |
fakat yenilenmeleri için gerekli |
| 01:47:50 |
Var olan programlar sürdürülebilir |
| 01:47:54 |
Bu programlar zorunlu hale getiriliyor. |
| 01:48:01 |
Adalet hem tüketiciler, hem de üreticiler |
| 01:48:03 |
için yakalanan bir fırsat. |
| 01:48:05 |
Ne zaman ki ticaret adil olur, |
| 01:48:09 |
herkes insanca bir |
| 01:48:20 |
Tek araçları elleri olan insanlar ile |
| 01:48:22 |
ekinleri makinelerle toplayan, |
| 01:48:25 |
nasıl eşit olabilir? |
| 01:48:36 |
Tüketiciler olarak sorumlu olalım. |
| 01:48:38 |
Ne aldığımızı bir daha düşünelim! |
| 01:48:42 |
Karamsar olmak için çok geç. |
| 01:48:45 |
İnsan ihtiyacının üstünde tarım gördüm. |
| 01:48:48 |
Eğer ki et üretimi insanların ağzından lokmalarını |
| 01:48:53 |
Yakaladıkları balıklara dikkat eden |
| 01:48:57 |
okyanusun zenginliklere önem |
| 01:49:01 |
Kendi enerjisini üreten evler gördüm. |
| 01:49:04 |
5.000 kişi, dünyanın ilk ekoloji dostu |
| 01:49:08 |
bölgesinde, Almanya Freiburg'da yaşıyor. |
| 01:49:10 |
Diğer şehirlerde bu proje dahil oluyor. |
| 01:49:12 |
Bombay bu proje katılan 1000. şehir oldu. |
| 01:49:18 |
Yeni Zelanda, İzlanda, Avusturya, |
| 01:49:22 |
yenilebilinir enerji |
| 01:49:24 |
öncelik listesine aldı. |
| 01:49:28 |
Tükettiğimiz enerjinin %80'i |
| 01:49:31 |
fosil enerji kaynaklarından geliyor. |
| 01:49:34 |
Yalnızca Çin'de her hafta, kömürle |
| 01:49:39 |
Ama Danimarka'da şunu da gördüm |
| 01:49:42 |
prototip kömürlü termik santralde |
| 01:49:44 |
serbest kalan karbon havaya |
| 01:49:48 |
Gelecek için bir çözüm mü? |
| 01:49:52 |
İzlanda'da bir elektrik santralinin |
| 01:49:54 |
dünyanın ısısıyla çalıştığını gördük. |
| 01:49:59 |
Elektrik üretmek için dalgaların |
| 01:50:02 |
enerjisini absorbe ederek, denizde yüzen |
| 01:50:11 |
Danimarka kıyılarında |
| 01:50:14 |
rüzgar çiftlikleri gördüm. |
| 01:50:17 |
Amerika, Çin, Hindistan, Almanya |
| 01:50:21 |
en büyük yatırımcıları. |
| 01:50:25 |
2.5 milyon fazla kişiye |
| 01:50:29 |
Bu rüzgar dünyanın neresinde esmiyor? |
| 01:50:34 |
Güneş'in altında uzanan |
| 01:50:39 |
Yeryüzündeki her şey birbirine bağlı, |
| 01:50:41 |
ve dünyada esas enerji kaynağı, |
| 01:50:46 |
İnsanlar bitkileri örnek alıp |
| 01:50:50 |
Güneş tüm insanlığın bir yılda |
| 01:50:53 |
bir saat içinde dünyaya veriyor. |
| 01:50:58 |
Dünya var oldukça güneş |
| 01:51:03 |
Tek yapmamız gereken yeryüzüne sondaj |
| 01:51:08 |
Tek yapmamız gereken güneşi |
| 01:51:11 |
Yaşanan tüm bu tecrübeler bizlere |
| 01:51:17 |
farkındalığa tanıklık edecek birer örnek. |
| 01:51:21 |
ve daha paylaşımcı, insanoğlunun |
| 01:51:41 |
Birlik olma zamanı. |
| 01:51:43 |
Önemli olan kaybedilenler değil, |
| 01:51:49 |
Hala ormanlarının yarısına sahibiz, |
| 01:51:52 |
binlerce nehre, göle, buzullara |
| 01:51:55 |
ve binlerce canlı türüne de. |
| 01:52:01 |
Çözüm yollarını biliyoruz. |
| 01:52:05 |
Değişmek için gereken güce sahibiz. |
| 01:52:10 |
Öyleyse neyi bekliyoruz? |
